Tō Mātou Ao

Kupu whakataki

I whakarewa ake tēnei kaupapa i te tau 2021 hei waka kawe i ngā manako o te iwi kia ora tonu ai tō tātou reo me te ahurea Māori ki runga i te moana me te whenua o te rohe nei. E rongo ana mātou ki te hiahia o te iwi kia ako ai anō ki ngā āhuatanga o ngā taonga tuku iho i runga anō i te tikanga Māori, ki roto i te taiao.

Ko tō mātou whāinga matua kia hono atu ai anō te hapori Māori o Te Tai-o-Aorere ki ngā taonga tuku iho o ngā mātua tīpuna.

E ārahina ana tō tātou waka e ngā whetū e toru: 

  • 1

    Ko te reo Māori

  • 2

    Ko te tūhonotanga

    to te taiao, each other and taonga tuku iho

  • 3

    Ko te whakarauora

Ngā Kaihoe-o-runga:

He rōpū mātou e ngākaunui ana ki te ao Māori. Ko tō mātou mahi hei ārahi, hei tautoko i tō mātou hapori/iwi/whānau kia hono atu ai anō ki ngā taonga tuku iho, koia ko tō tātou reo, ko ngā mahi o te whare pora, ko ngā mahi o te whare o Tū, ko ngā mahi whakatere waka, otirā ko te whakatipu i `tō tātou Pā Harakeke. 

Ko tō tātou rautaki he manaaki i te tangata i runga i ngā āhuatanga Māori, kia ako ngā tahi ai te reo, te tikanga, me te mahi ā-ringa e hāngai ana ki ngā taonga tuku iho.

Ō mātou Whanonga Pono:

  • Whakawhirinaki       
  • Aroha, tētahi-ki-tētahi 
  • Kia ngawari te tikanga, kia pai te ngākau 
  • Kia pono ki te kaupapa 
  • Mā te katoa e whakahaere 
  • Kia hohou nei i te rongo

He aha tā mātou i rerekē ai?

Ko te whai i te reo Māori, he kaha nei hoki ki te mirimiri i ngā taura-here-tangata me te hono ki te taiao hei haumi i te waka. Koia pū te take kia whakaorangia ai ngā taonga tuku iho.

Te Poari o Te Tai-o-Awatea

Lee-Anne Jago

Lee-Anne Jago

Ngāti Raukawa, Ngāti Māhuta, Ngāti Pukeko

E tino ngākaunui ana a Lee-Anne ki ngā mahi ki runga i te moana me te taiao. Nā rāua ko tōna hoa mārena a Todd te pakihi o ‘Waka Abel Tasman’ i waihanga, ā, he kaha nōna ki te manaaki manuhiri me te arahi i a rātou. He mea kawe hoki i a Lee-Anne, ko ngā pūkenga o te mahi pakihi hei painga mō te katoa.

Ko ōna huānga mai i te rauemi o Tetramap, ko te Ahi me te Wai.

Keri

Keri Tākao

Tūhoe, Te Ātiawa, Ngāti Rārua, Ngāti Tama ki te Tau Ihu

He tangata ngāwari a Keri hei painga mō Te Tai-o-Awatea, ā, he pou tīkanga Māori. Kua roa nei e whakaako ana i te reo Māori me tōna kaha tautoko ki ngā whānau kia tū pakari i ngā taonga tuku iho. He tangata-āta-whai whakaaro a Keri.

Ko ōna huānga mai i te rauemi o Tetramap, ko te Ahi, te Wai me te Hau.

Hineora with her baby

Hineora Mcleod Bennett (Wairua Taiao te rangatira mō āpōpō)

Ngāti Rārua, Te Ātiawa

Ko Hineora e kawe nei i te ngākau-rangatahi i waenga i te Poari. Nō Hineora te pakihi ‘The Village’, ā, he kai-rakahinonga e kaha nei ki te panoni i ngā mea i te ao Tāpui-Māori. Ko ōna pakihi katoa e ū nei ki ngā tīkanga-hanga-rua hei painga mō te hāpori

Ko ōna huānga mai i te rauemi o Tetramap: ko te Hau me te Wai

Rua

Rua Sargent

NgāPuhi

He kaitohu a Rua i ngā tini kaupapa hei painga i te Poari Kura, i ngā mahi kāwanatanga, i ngā mahi pūtea me ngā tikanga ture e whakahaerengia ana e Te Tai-o-Awatea. He tangata kaha a Rua ki te kawe i te reo Māori me ōna tīkanga ahakoa haere ki hea.

Renee Kahukura-Iosefa

Renee Kahukura-Iosefa

Ngāti Kahangungu, Ngāti Rārua, Te Ātiawa ki te Tau Ihu

He matatau a Renee i te reo Māori, ā, he nui ōna pūkenga i te ao pāpāho hei painga mō Te Tai-o-Awatea. He wahine-āta-whai-whakaaro a Renee, ā, he kaha nōna ki te panoni i ngā tini kaupapa e whakahaerengia ana e ia hei oranga anō, ā, ko te mātauranga tētahi a ōna aronga-nui.

Ko ōna huānga mai i te rauemi o Tetramap: ko te Wai me te Hau.

Todd jago

Todd Jago

Ngāti Raukawa

Kua roa nei e mahia ana e Todd i roto i ngā mahi tū-ā-nuku. Nāna hoki te tini tangata i whakaako kia haumaru te haere i te taiao, arā, i te putanga ake hoki ki runga o Tangaroa me ēra tini mea katoa.  Nā Todd rāua ko Lee-Anne te pakihi o ‘Waka Abel Tasman’ i waihanga, ā, koia te tangata whakahaere i ngā tīkanga haumaru me te arahi i te taha whakaritenga. Kei te noho a Todd ki tētahi o ngā tūranga o ‘Te Hau Kōmaru’, ko te Poari-ā-Motu mō ngā Wakahourua. 

Ko ōna huānga mai i te rauemi o Tetramap: ko te Hau me te Whenua.

Te Reo